همان طور که می دانید اساس عملکرد موتور اتومبیل بر اساس انفجار سوخت در داخل سیلندرهای موتور است که نیروی حاصل از انفجار، سیلندرها را به عقب رانده و این نیروی رو به جلو و عقب نهایتاً تبدیل به نیروی دورانی می شود. اما این انفجار مسلماً باعث بالا رفتن بیش از حد دمای موتور شده و به موتور آسیب وارد یا حتی منجر به ذوب یا تغییر شکل آن خواهد شد. پس وجود یک سیستم خنک کننده که بتواند دمای موتور را ثابت نگه دارد الزامی است. اما این سیستم خنک کننده موتور چیست و از چه قسمت هایی تشکیل شده است و نحوه عملکرد آن چگونه است؟ در این بخش به این سوالات پاسخ داده و اساس عملکرد رادیاتور اتومبیل را بررسی خواهیم نمود. در تصویر زیر نمونه ای از این سیستم به همراه اجزای مختلف آن را مشاهده می کنید.

 
آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

دراتومبیل های امروزی دما با استفاده از آب یا مایع خنک کننده ثابت نگه داشته می شود. به این صورت که در اطراف سیلندرهای موتور که محفظه های انفجار هستند، آب به وسیله یک پمپ به گردش درآمده و گرمای موتور را به خود جذب می کند. برای حرکت آب در این نواحی، مجاری مخصوصی در اطراف سیلندرها تعبیه شده است. پس از جذب دمای موتور آب داغ شده و به حرکت خود به سوی خارج از موتور ادامه می دهد. پس از خروج از موتور وارد محفظه مشبکی به نام رادیاتور می شود. در رادیاتور به دلیل تبادل حرارتی بالای آن با هوا، گرمای آب گرفته شده و آب مجدداً خنک می شود. سپس آب خنک شده مجدداً به سوی موتور حرکت می کند و این چرخه از نو آغاز می شود.
اجزای سیستم خنک کننده رادیاتور

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

رادیاتور محفظه ای مشبک برای خنک کردن آبی است که با از گرفتن گرمای موتور داغ شده و از آن خارج می شود. فضای داخل رادیاتور به صورت شبکه بندی بوده و  تبادل حرارتی بسیار زیادی با هوا داشته و آب داغ را به سرعت خنک کرده و آماده انتقال مجدد به موتور می کند. رادیاتور در دو نوع عمده تولید می شود. رادیاتور عمودی که در آن آب از بخش بالا وارد شده و پس از خنک شدن از کف رادیاتور روانه موتور می شود. رادیاتور افقی که در آن آب از یک طرف رادیاتور وارد شده و پس از پیمودن عرض رادیاتور از طرف دیگر خارج می شود.
فن

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

فن یک ابزار کمکی برای رادیاتور است که در بخش جلو یا عقب رادیاتور نصب می شود و هوا را با فشار از میان شبکه های آن عبور می دهد تا تبادل حرارتی بهتر انجام شده و عمل خنک کردن آب بهتر و سریع تر انجام شود. فن نیروی لازم برای گردش را یا به وسیله یک تسمه از موتور خودرو می گیرد و یا اینکه خود دارای موتور برقی مستقل است.
مجاری آب

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

به منظور خنک شدن موتور آب باید در اطراف سیلندرهای اتومبیل حرکت کند و حرارت آن را به خود جذب نماید. برای همین منظور در اطراف سیلندرها مجاری مخصوصی وجود دارند که آب بتواند به سهولت در آنها حرکت نکرده و موتور را خنک کند.
ترموستات

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

وظیفه اصلی ترموستات ثابت نگه داشتن دمای موتور است. گاهی ممکن است که حرکت مداوم آب در اطراف موتور باعث خنک شدن بیش از اندازه آن شود (که این امر در زمستان ها باعث می شود تا بخاری خودرو به طور کامل داخل خودرو را گرم نکند). در این هنگام ترموستات مسیر حرکت آب را می بندد و آب را در موتور راکد نگه می دارد تا وقتی که موتور به اندازه کافی گرم شود. سپس وقتی که دمای موتور از اندازه تعیین شده تجاوز نمود ترموستات با باز کردن مسیر مجدداً اجازه گردش آب و خنک نمودن موتور را می دهد و به این ترتیب دمای موتور همیشه ثابت می ماند.
واترپمپ

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

آب داخل موتور برای گردش درون آن نیاز به نیرو یا در واقع پمپی دارد که آب را با فشار به داخل موتور پمپ نماید. این وظیفه به عهده واترپمپ است. واترپمپ نیروی خور را به وسیله یک تسمه از  موتور می گیرد و با گردش آن، آب از رادیاتور به داخل موتور و از آنجا مجدداً به رادیاتور منتقل می شود.
مایع سیستم خنک کننده (ضد یخ)

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

همان طور که تا اینجا گفته شد مایع خنک کننده موتور به طور طبیعی آب است. ولی استفاده از آب به تنهایی گاهی مشکلاتی را ایجاد می کند. مشکلاتی مثل رسوب و خوردگی قطعات داخلی موتور، یخ زدن در روزهای زمستانی، و جوش آمدش در تابستان. برای حل این مشکلات آب را با محلول ضدیخ مخلوط می کنند که از خوردگی و رسوب جلوگیری کرده و نقطه انجماد را کاهش می دهد و همچنین دمای جوش آب را بالاتر می برد.
درب رادیاتور

آشنائی با رادیاتور - سیستم خنک کننده (ویدئو)

درب رادیاتور باید به وسیله تعدادی واشر آب بندی شده باشد و مانع از خروج آب از رادیاتور شود. زیرا با افزایش دمای آب داخل موتور فشاری نسبی در داخل رادیاتور ایجاد می شود و اگر این درب آب بندی نباشد مایع از رادیاتور خارج می گردد. همچنین این فشار باعث بالاتر رفتن دمای جوش مایع نیز می شود. در آخر، با دیدن این فیلم  کوتاه که توسط مجموعه 1Car برای شما زیرنویس شده است با عملکرد این سیستم به طور کامل آشنا شوید.

لینک دانلود