سوپاپ:
برای
ورود سوخت به سیلندر هنگام مکش، و برای خروج دود از سیلندر هنگام تخلیه،
نیاز به سوپاپ داریم.سوپاپ قطعه ای قارچی شکل است که بیشتر شبیه گوشت کوب
است. سوپاپ گاز از سوپاپ دود دارای سطح بیشتری است تا سیلندر بهتر پر شود و
راندمان حجمی موتور بالا رود. برای اینکه سیلندر بهتر پر شود نیاز به این
است که دودها در زمان تخلیه سریع و کامل از سیلندر خارج شوند. برای این
منظور و افزایش راندمان حجمی موتور اکثراً در موتورها به جای دو سوپاپ از
چهار سوپاپ استفاده می کنند که دو سوپاپ جهت خروج دود و دو سوپاپ جهت ورود
سوخت می باشد. البته انواع سه سوپاپه و پنج سوپاپه آن نیز موجود می باشد.
در نوع سه سوپاپه دو سوپاپ جهت ورود سوخت و یک سوپاپ برای خروج محصولات
احتراق است. در نوع پنج سوپاپه که در موتورهای مسابقه ای به کار می رود سه
سوپاپ وظیفه دم و دو سوپاپ وظیفه بازدم را دارند که بازده حجمی در آن
بیشترین است.
در موتورهای کاربراتوری سوخت و هوا در کاربراتور با
هم مخلوط می شدند و با باز شدن سوپاپ گاز وارد سیلندر می شدند اما در
انژکتوری هوای محیط پس از عبور از فیلتر و دریچه گاز تا پشت سوپاپ می رسد
انژکتور با پشت سوپاپ پاشش می کند چون سوخت در انژکتور کاملاً پودر شده
خیلی راحت گاز سوختنی شامل سوخت و هوا تشکیل می شود و با باز شدن سوپاپ
سوخت وارد سیلندر می شود.
به محل نشست سوپاپها در سرسیلندر سیت می
گویند. سیت حلقه ای است که به صورت پرسی در سرسیلندر قرار می گیرد. زاویه
نشست سوپاپ روی سیت 30 یا 45 درجه است. در نوع 30 درجه سوخت بیشتری وارد و
یا دود بیشتری خارج می شود زیرا سوپاپ زودتر باز می شود و مدت زمان بیشتری
باز است. ولی در نوع 45 درجه آب بندی سوپاپ بهتر است. سوپاپ با فنر در حالت
عادی بسته است و با فشاری که اسبک (انگشتی) یا تایپت (استکانی) به ساق
سوپاپ می آورند، سوپاپ باز می شود. اگر نیروی فنر زیاد باشد سوپاپ را با
ضربه می بندد و دیرتر باز می کند و مدت کمی باز می ماند. اگر نیروی فنر کم
باشد، سوپاپ زود باز می شود و دیر بسته می شود که هم قنر با نیروی زیاد و
هم فنر با نیروی کم برای موتور و سوپاپ مضر است. در نوع اول باعث خرابی سیت
و کم شدن راندمان حجمی می شود. نوع دوم در سوپاپ دود که حرارت زیادی را
تحمل می کند سبب سوختگی می شود و باز هم راندمان حجمی کم می شود زیرا در
هنگام مکش سوپاپ دود مدت زمان زیادی باز می ماند و دودها با مکش وارد
سیلندر می شوند.
حرارت ایجاد شده در اثر احتراق در مرکز سوپاپ
بیشترین و هرچه به سمت کناره ها می رویم کمتر می شود. اگر غیر از این باشد
باعث سوختن سوپاپ می شود و این عیب به علت کج بودن سوپاپ یا کج نشستن آن
است که باید سوپاپ عوض شود و مسیر آن کنترل شود تا کج ننشیند.
سلق
سوپاپ داخل گیت (راهنما) حرکت می کند تا سوپاپ کج ننشیند. لقی بین گیت و
سوپاپ خیلی کم است و باید روغنکاری شود اگر حرارت در سوپاپ زیاد شود سوپاپ
منبسط میشود و در اثر تماس با گیت به کندی حرکت می کند و یا اصلاً با
چسبندگی که رخ می دهد دیگر حرکت نمی کند. آب بندی سوپاپ به این خاطر است که
روغن محفظه گیت داخل سیلندر نریزد که سبب روغن سوزی می شود و بخارات
احتراق به گیت نرسد که سبب چسبندگی گیت و سوپاپ می شود. سیت و گیت حرارت
سوپاپ را می گیرند و با انتقال آن به آب خنک کاری سبب خنکی سوپاپ می شوند.
در اطراف سوپاپ مجاری خنک کاری قرار دارد تا حرارت سوپاپ را دفع کند.
دستگاههای فرمان سوپاپ:
به
طور کلی سوپاپ از میل سوپاپ به انواع مختلف فرمان میگیرد. میل سوپاپ میله
ای است که دارای بادامکهایی به تعداد سوپاپهاست که به میل بادامک نیز معروف
است. بادامکها با استکانی یا انگشتی ها در تماس هستند.
به طور کلی دو نوع دستگاه فرمان سوپاپ داریم: میل سوپاپ زیر و میل سوپاپ رو.
در
میل سوپاپ زیر اکثراً میل سوپاپ با تایپت تماس دارد که داخل تایپت میل
تایپت قرار دارد. میل تایپت از بالا با انگشتی و انگشتی از طرف دیگر با
سوپاپ در تماس است. در نوع میل سوپاپ رو ، میل سوپاپ با انگشتی و انگشتی از
طرف دیگر با سوپاپ برخورد می کند. در اکثر خودروهای میل سوپاپ رو که
معمولاً برای هر سیلندر 4 سوپاپ داریم از دو میل سوپاپ استفاده می شود که
میل سوپاپ حرکت خود را به استکانی و استکانی به سوپاپ منتقل می کند.
لقی
بین سر سوپاپ و قطعه ای که بر سر سوپاپ می زند دارای اهمیت زیادی است. این
لقی را با آچاری به اسم فیلر اندازه می گیرند. لقی وقتی اندازه گیری می
شود که باری بر روی سوپاپ نباشد ، یعنی سوپاپ بسته باشد. در واقع در زمان
مکش سوپاپ دود، در انتهای تراکم و ابتدای احتراق هر دو سوپاپ، و در زمان
تخلیه سوپاپ گاز را می توان فیلرگیری کرد.
تایمینگ سوپاپها:
تایمینگ
سوپاپها یعنی با آوانس و ریتارد کردن زمان باز و بسته شدن سوپاپها را کاری
کنیم که بازده حجمی بیشتر شود و سیلندر در زمان مکش بیشتر از سوخت پر شود و
در زمان تخلیه بیشتر و بهتر دود تخلیه شود. این کار با تنظیم حرکت میل
سوپاپ نسبت به میل لنگ انجام می شود. به این صورت که: کمی قبل از زمان مکش
سوپاپ سوخت باز می شود و سوخت وارد سیلندر می شود که به آن آوانس سوپاپ
سوخت می گویند. از طرف دیگر سوپاپ سوخت کمی بعد از حرکت پیستون از پایین به
سمت بالا یسته می شود که ریتارد سوپاپ سوخت است. در زمان تراکم و احتراق
هر دو سوپاپ بسته هستند. در طی زمان احتراق قبل از رسیدن پیستون به نقطه
مرگ پایین سوپاپ دود باز می شود (آوانس) و کمی بعد از گذشتن پیستون از نقطه
مرگ بالا به سمت پایین بسته می شود (ریتارد). میزان درجه آوانس و ریتارد
در هر سوپاپ متناسب با موتور خودرو تعیین می شود. در ابتدای زمان مکش به
مقدار کمی هر دو سوپاپ باز هستند که به این عمل قیچی کردن سوپاپها می
گویند. سیلندری که در آن سوپاپها در حال قیچی هستند، در سیلندر مقابل آن
زمان احتراق در حال روی دادن است. به عنوان مثال اگر سیلندر 1 در حال قیچی
باشد در سیلندر 4 زمان احتراق روی می دهد.
انواع سوپاپها:
سوپاپهای
چرخشی:این سوپاپها دارای زیر سوپاپی مخصوصی هستند که در هنگام حرکت بالا و
پایین سوپاپ یا به طرز آزاد و یا به طرز اجبار سوپاپ را به چرخش وامی
دارند، تا رسوبات در سیت و گیت ایجاد نشود.
سوپاپ سدیمی:در این مدل
سوپاپ را توخالی می سازند و داخل آن نمک فلز سدیم که دارای نقطه ذوب پایین
و در حدود 97 درجه است را می ریزند. سدیم ذوب می شود و با کار سوپاپ داخل
آن بالا و پایین می رود و گرمای سر سوپاپ را به گیت و آب خنک کاری منتقل می
کند.
سیستم سوپاپ بندی کاملاً متغیر:
با
سیستم سوپاپ بندی کاملاً متغیر می توان روشهای مدیریت سیلندر و سوپاپها را
معرفی نمود. سوپاپهایی ساخته شده اند که قادرند با استفاده از نیروی
الکترومغناطیسی و یک بازو مابین فنرهای مکانیکی، هرگونه پروفیل باز و بسته
شدنی را برای سوپاپها ایجاد نمایند. با کنترل جریان الکتریکی، بازو میتواند
در موقعیت انتهایی خود نگه داشته شود بنابراین سوپاپ مطابق با نیاز
میتواند باز یا بسته نگه داشته شود. از آنجائیکه زمانبندی سوپاپها میتواند
بصورت آزادانه تنظیم شود، جرم هوای ورودی و گازهای باقیمانده را میتوان با
سوپاپها تعیین نمود.
نظرات (۰)